De overgang

Wat is de overgang?

De ‘overgang’ is de periode voor de menopauze. Het is de periode waarin de menstruatie van een vrouw onregelmatig wordt en uiteindelijk uitblijft. De overgang leidt tot een nieuw hormonaal evenwicht. Hierdoor krijgen vrouwen te maken met allerlei veranderingen, en vaak ook klachten. Zowel lichamelijk als geestelijk. 

Wanneer begint de overgang?

De overgang is een jarenlang proces. Tussen de 45 en 60 jaar raakt het einde van de voorraad eicellen in zicht en neemt de hoeveelheid vrouwelijke hormonen in het lichaam af. Dat zorgt voor het begin van de overgang. Sommige vrouwen raken al voor hun 40ste in de overgang, een klein deel zelfs voor hun 30ste. 

De meeste vrouwen hebben rond hun 50ste hun laatste menstruatie, ook wel ‘menopauze’ genoemd. Bij vrouwen die roken gebeurt dit vaak eerder. Pas een jaar na de laatste menstruatie, kan een vrouw niet meer zwanger worden.

Wilt u weten of u in de overgang bent?

Symptomen van de overgang

De hormonale veranderingen tijdens de overgang brengen lichamelijke en geestelijke veranderingen teweeg. Sommige vrouwen hebben hier veel last van. Andere weinig.

Lichamelijke symptomen van de overgang

• Uw menstruatiecyclus wordt onregelmatiger

  Soms zijn de tussenpozen korter, soms langer. Soms is er weinig of geen bloedverlies, soms extra veel. Soms duren de bloedingen veel langer, dan weer veel korter. Menstruatiepijn kan erger worden, minder worden, of voor het eerst ontstaan. Deze symptomen kunnen jaren duren. Uiteindelijk stopt uw menstruatie helemaal. Dan begint de menopauze.
  
  

• ‘Opvliegers’

  Opvliegers zijn plotselinge, heftige, kortdurende warmteaanvallen. Ze kunnen zowel overdag als ’s nachts voorkomen. Tijdens opvliegers kunt u last hebben van zweten, hartkloppingen, een opgejaagd gevoel, rood worden, hoofdpijn, misselijkheid of duizeligheid. Opvliegers kunnen vanzelf ontstaan. Ze kunnen ook worden uitgelokt door alcohol, stress of sterk gekruid eten.
  
  

• Slaapproblemen

  Door nachtelijke opvliegers en nachtelijk zweten. 

• Pijn en gezondheidsklachten

  De overgang kan hoofdpijn/migraine, spierpijn, duizelingen en pijnlijke borsten veroorzaken. Ook moeheid en hartkloppingen komen voor. Sommige klachten kunnen samenhangen met bloedarmoede door hevige menstruatiebloedingen. 
  
  

• Vaginale klachten

  Het slijmvlies in uw vagina wordt dunner en droger. Hierdoor kan vrijen onaangenaam of pijnlijk zijn. Ook vaginale schimmelinfecties, jeuk en afscheiding komen voor.

• Blaasontstekingen en ongewild urineverlies

  Op de pagina Incontinentie leest u meer over ongewild urineverlies.
  
  

• Een verzakte blaas, endeldarm of baarmoeder

  Dit wordt veroorzaakt door afnemende spierkracht.
  
  

• Drogere huid en droger haar

  Hierdoor neemt ook de (over)beharing in uw gezicht en op uw lichaam toe.
  
  

• Andere lichamelijke ongemakken

  Zoals koude handen/voeten, slaperigheid, gewichtstoename en beenkramp.

Geestelijke symptomen van de overgang

Sommige vrouwen vinden het moeilijk om de overgang in te gaan. Dit kan psychische problemen veroorzaken. Daarnaast komen onderstaande geestelijke overgangsklachten veel voor.

• Niet lekker in uw vel zitten

  Dit kan komen door vermoeidheid, prikkelbaarheid, een lusteloos gevoel of stemmingswisselingen. 
  
  

• Onzekerheid of angst

  Dit wordt soms veroorzaakt door schaamte over opvliegers en andere lichamelijke ongemakken. 
  
  

• Slapeloosheid

  Door nachtelijk zweten, of door angst en onzekerheid. Slaapgebrek verstoort uw dagelijks functioneren.
  
  

• Geen (of minder) zin in seks

  Bijvoorbeeld door vaginale klachten.

Oorzaken van de overgang

Meisjes krijgen bij hun geboorte miljoenen eicellen mee. In de loop van het leven raakt deze voorraad op. Als er geen eicel meer vrijkomt, gaat uw lichaam minder hormonen (oestrogeen en progesteron) aanmaken. Door de dalende hormoonspiegels krijgt u te maken met allerlei veranderingen. 

Oorzaken van vervroegde overgang

De oorzaak van een vervroegde overgang is vaak onbekend. Soms wordt een vervroegde overgang veroorzaakt door lichamelijke afwijkingen of een auto-immuunziekte. Ook het weghalen van de baarmoeder of eierstokken kan de overgang vervroegen, net als een behandeling tegen eierstok- of borstkanker.

Overgangsklachten voorkomen

Een goede conditie kan helpen om beter door de overgang te komen. Een gezonde leefstijl draagt daaraan bij.

• Eet gezond

  • Eet voldoende groenten, fruit, vis, noten, peulvruchten, oliën, granen en zaden. Dat bevordert uw gezondheid en conditie.
  • Eten met plantaardig oestrogeen zijn gunstig voor uw hormoonspiegel. Bijvoorbeeld peulvruchten, asperges, broccoli en groene paprika. En ook: appels, peren, granen en soja.
  • Eten met ijzer helpen tegen bloedarmoede. Bijvoorbeeld: volkorenproducten, bladgroenten, gedroogde vruchten en vlees.
  • Alcohol, frisdrank (koolzuur) en cafeïne kunnen overgangsklachten verergeren, net als witte suiker en scherpe kruiden. 

• Beweeg minstens een half uur per dag

  Voldoende beweging helpt tegen botontkalking, andere overgangsklachten en stress. Actieve lichaamsbeweging draagt ook bij aan een gezond gewicht. Bekijk hier 10 tips om meer te bewegen.
  
  

• Stop met roken

  Roken vervroegt de overgang. Lees hier meer over stoppen met roken.
  
  

• Voorkom stress

  Langdurige stress kan uw hormoonbalans verstoren. Voldoende rust, slaap en beweging helpt tegen stress. Bekijk hier 10 tips om meer te ontspannen bij stress.
  
  

• Bewaak uw lichaamsgewicht

  Een gezond vetpercentage bevordert een goed oestrogeengehalte. Zorg daarom voor een gezond gewicht. Bekijk de 10 tips om gezond af te vallen.
  
  

• Zorg dat u uw warmte kwijt kunt

  Draag ademende kleding, bijvoorbeeld van katoen, linnen, bamboe, wol of zijde. Gebruik een ademend dekbed, bijvoorbeeld met dons of wol. Gebruik liever meerdere dunne lagen dan één dikke.

Overgangsklachten behandelen

De overgang is een natuurlijke levensfase die u niet kunt voorkomen. Bezig blijven en genieten van leuke dingen kan helpen om er goed doorheen te komen. Bij overgangsklachten kunt u zich laten begeleiden door een – speciaal opgeleide – overgangsconsulent. Kijk voor meer informatie op www.overgangsconsulente.com.  

Zijn er hulpmiddelen die u kunt gebruiken bij de overgang?

In uw BENU apotheek en in de BENU webshop kunt u voedingssupplementen vinden die kunnen helpen bij  overgangsklachten zoals opvliegers en nachtelijk transpireren. Bijvoorbeeld het voedingssupplement van Ymea of Famason Salvia Overgang van A.Vogel. Vraag uw apotheker om persoonlijk advies.

Welke medicijnen kunt u gebruiken bij de overgang?

Bij ernstige overgangsklachten kan uw arts medicijnen voorschrijven. Vaak krijgt u dan hormonen die de tekorten in uw lichaam tegengaan. Hormonen worden meestal in tabletvorm verstrekt. Maar u kunt ook een vaginale crème met hormonen krijgen, of hormoonpleisters. Zo nodig kan uw arts medicijnen voorschrijven tegen vaginale irritatie, jeuk of afscheiding. 

Wilt u weten of u in de overgang bent?