Prostaat en prostaatkanker

De prostaat speelt een belangrijke rol bij de mannelijke gezondheid. Naarmate mannen ouder worden, kan de prostaat veranderen en klachten geven. Deze klachten komen vaak door een goedaardige vergroting, maar soms is er sprake van prostaatkanker. Op deze pagina leest u hoe u prostaatklachten kunt herkennen, wat de oorzaken zijn en wanneer het verstandig is om contact op te nemen met uw huisarts of de BENU Apotheek bij u in de buurt. 

De prostaat is een kleine klier, ongeveer zo groot als een kastanje, die onder de blaas ligt en de plasbuis omringt. De prostaat maakt prostaatvocht aan, dat zaadcellen helpt bij het vervoeren tijdens een zaadlozing. 

Bij het ouder worden (meestal vanaf 40 jaar) kan de prostaat langzaam groter worden. Dit hoort bij het natuurlijke verouderingsproces en geeft soms klachten bij het plassen.

Veel mannen merken pas laat dat er iets met de prostaat aan de hand is. De eerste signalen kunnen zijn: 

• Moeilijk kunnen beginnen met plassen 

• Een zwakkere straal of nadruppelen 

• ’s Nachts vaker moeten plassen 

• Gevoel dat de blaas niet volledig leeg raakt 

Let op: deze klachten komen meestal door een goedaardig vergrote prostaat, niet per se door prostaatkanker. 

Bij prostaatkanker groeien er kwaadaardige cellen in het prostaatweefsel. De ziekte groeit meestal langzaam, maar kan soms agressiever verlopen. Prostaatkanker geeft in het begin vaak geen klachten. Daarom is vroegtijdige opsporing belangrijk, zeker als u tot een risicogroep behoort. 

In het beginstadium zijn er vaak geen merkbare klachten. In een later stadium kunnen zich de volgende symptomen voordoen: 

• Problemen met plassen 

• Bloed in urine of sperma 

• Pijn in de onderrug of heupen (bij uitzaaiingen) 

• Vermoeidheid of gewichtsverlies 

Niet alle klachten wijzen direct op prostaatkanker. Overleg daarom altijd met uw arts.

De kans neemt toe met de leeftijd. Mannen boven de 50 jaar hebben meer kans op prostaatkanker. Andere risicofactoren zijn: 

• Erfelijkheid: prostaat-, borst- of eierstokkanker in de familie 

• Afkomst: mannen van Afrikaanse of Afro-Caraïbische afkomst 

• BRCA2-genmutatie: verhoogt het risico op jonge leeftijd 

Heeft u vragen over erfelijke aanleg of wilt u weten of u in een risicogroep valt? Bespreek dit met uw huisarts.

Hoe lang duurt prostaatvergroting of prostaatkanker? 

Een goedaardige vergroting ontwikkelt zich langzaam over meerdere jaren. Prostaatkanker kan ook traag groeien, maar in sommige gevallen sneller en agressiever. Regelmatige controle helpt bij tijdige signalering. 

Bij lichte plasklachten kunt u zelf al enkele stappen nemen: 

• Drink voldoende, maar beperk cafeïne en alcohol. 

• Vermijd te lang ophouden van urine. 

• Zorg voor regelmatige beweging. 

• Let op medicatie die plasklachten kan verergeren (overleg met uw apotheker). 

De leefstijlapothekers van BENU kunnen u helpen met persoonlijk advies over voeding, beweging en algemene gezondheid. Neem even contact op met de BENU Apotheek bij u in de buurt en maak een afspraak. 

Neem contact op met uw huisarts als u: 

• Plotseling bloed in uw urine of sperma ziet 

• Plotseling pijn krijgt bij het plassen 

• Rugpijn ervaart zonder duidelijke oorzaak 

• Erfelijke aanleg heeft voor prostaat- of borstkanker 

Bij twijfel geldt: liever één keer te veel laten checken dan te laat. 

Een gezonde leefstijl kan bijdragen aan een goede prostaatgezondheid: 

• Eet gevarieerd, met voldoende groenten, fruit en vezels 

• Beperk rood vlees en verzadigde vetten 

• Blijf op gezond gewicht 

• Beweeg dagelijks minstens 30 minuten 

Er zijn verschillende zelfzorgproducten die kunnen ondersteunen bij plasklachten door een vergrote prostaat. Deze producten zijn vaak op basis van plantenextracten zoals zaagpalm (Serenoa repens) of pompoenpitextract. 

Bekijk het assortiment in de: BENUshop.nl – Prostaatgezondheid 

Let op: ervaringen verschillen per persoon. Overleg bij twijfel altijd met uw apotheker of arts. 

Wilt u meer inzicht in uw prostaatgezondheid? De BENU Prostaatcheck is geschikt voor mannen tussen de 45 en 70 jaar zonder klachten, maar met interesse in preventie.  De BENU Prostaatcheck 

De prostaatcheck is geschikt voor mannen tussen de 45 en 70 jaar, die geen klachten hebben, en meer inzicht willen krijgen of er een verhoogd risico is op het ontwikkelen van prostaatkanker. Plasklachten, bloed in de urine of sperma of pijn in de schaamstreek worden meestal niet door prostaatkanker veroorzaakt. Heeft u een van deze symptomen neem dan contact op met uw huisarts.  

Prostaatkanker is gelukkig niet altijd levensbedreigend. Als dat wel het geval is, dan is de kans op het voorkomen van uitzaaiingen en genezing groter bij vroegtijdige ontdekking. 

In onderstaande vragenlijst kunt u nagaan of er verhoogde risicofactoren van toepassing zijn. 

• Bent u ouder dan 50 jaar? Nee/Ja 

• Bent u ouder dan 45 jaar en heeft één van uw directe familieleden prostaatkanker (gehad) voor hun 55ste? Bijvoorbeeld vader, opa, zoon, broer of oom van vaders- of moederskant.  Nee/Ja 

• Bent u ouder dan 45 jaar en heeft één van uw directe familieleden borst- en/of eierstokkanker (gehad) voor haar 50e? Bijvoorbeeld moeder, oma, zus of tante van moeders- of vaderskant. Nee/Ja 

• Bent u ouder dan 45 jaar en van Afrikaanse/Afrikaans-Caraïbische afkomst? Nee/Ja 

Een vraag met ja beantwoord?  Heeft u één of meerdere van bovenstaande vragen met ‘ja’ beantwoord? Dan is er sprake van verhoogd risico op het ontwikkelen van prostaatkanker. Om prostaatkanker vroeg op te kunnen sporen kan u de PSA-waarde in uw bloed laten meten. De PSA-waarde toont aan of er mogelijk iets mis is met de prostaat, dat kan prostaatkanker zijn maar ook een goedaardige vergroting of een ontsteking van de prostaat. Uit vervolgonderzoek, zoals een scan en/of weefselbiopt, zal moeten blijken of er sprake is van prostaatkanker. Bekijk altijd eerst de voor- en nadelen van een PSA-test of bespreek ze met uw huisarts voordat u besluit een PSA-test te doen.   Alle vragen met nee beantwoord?  Heeft u alleen ‘nee’ als antwoord. Dan zijn de grootste risicofactoren op dit moment niet van toepassing. 

Veelgestelde vragen over prostaat- en prostaatkanker 

• Wat doet de prostaat precies?  De prostaat maakt prostaatvocht aan dat helpt om zaadcellen te vervoeren tijdens de zaadlozing. 

• Wat zijn de eerste signalen van prostaatproblemen?  Vaak moeten plassen, een zwakke straal of nadruppelen kunnen wijzen op een vergrote prostaat. 

• Is plasklachten altijd een teken van prostaatkanker?  Nee, meestal niet. Vaak is een goedaardige vergroting de oorzaak. Overleg bij twijfel met uw huisarts. 

• Kan ik prostaatkanker hebben zonder klachten?  Ja, dat kan. Daarom is preventieve controle, bijvoorbeeld via de BENU Prostaatcheck, aan te raden. 

• Wat is een PSA-test?  Een bloedtest die de hoeveelheid prostaat-specifiek antigeen (PSA) meet. Een verhoogde waarde kan wijzen op prostaatproblemen, maar zegt niet alles. 

• Wat helpt bij lichte plasklachten?  Voldoende drinken, gezonde leefstijl en eventueel zelfzorgproducten kunnen ondersteunen. 

• Wanneer moet ik medische hulp zoeken?  Bij bloed in urine of sperma, pijn, of als prostaatkanker in de familie voorkomt. 

Vraag ’t aan het BENU Apotheekteam  Twijfelt u over uw klachten of over de juiste aanpak? Raadpleeg dan een arts. Heeft u vragen over uw medicijnen? Loop dan gerust even binnen bij een BENU Apotheek bij u in de buurt voor persoonlijk advies. Onze apothekers en assistenten helpen u graag verder.