Verslaving aan pijnstiller

Nét toen Ben (68) startte met een nieuw traject tegen zijn hartprobleem stak kanker de kop op. Daardoor zit hij nu in een moeilijke situatie met de verslavende pijnstiller Oxycodon. Toch staat hij er positief in en staat hij er niet alleen voor. We spraken hem en zijn apotheker Annet op de plek in BENU apotheek Twello.

Wat is de reden dat u vaak bij de apotheek komt?

Ben: ‘Op mijn 38e kreeg ik mijn eerste hartinfarct. Maar, omdat ik te jong was voor een operatie, gebeurde dat zeven jaar later pas. Inmiddels heb ik vijf bypassoperaties gehad en ben zo’n 16 keer gedotterd.’

Slikt u nu nog medicijnen voor uw hart?

Annet: ‘Bloedverdunners, anti-verkramping van de aders, bètablokkers voor het hartritme aanpassen, cholesterol, bètablokker, bloeddruk, plastablet.’ Ben: ‘Ja. Ik kom hier vaak en ook bij het ziekenhuis in de stad ben ik goed bekend. ‘Oh is hij er weer?’ zeggen ze dan.’

Zoektocht naar de juiste medicijnen

Het blijft zoeken naar de juiste medicijnen. Zo probeerde ik twee jaar geleden via een Academisch ziekenhuis een stent. Een soort buisje in mijn ader die de bloedtoevoer naar mijn hart vertraagt. We waren net met dat onderzoek bezig, toen kreeg ik anuskanker kreeg. Vanaf dat moment had ik al mijn energie nodig voor dat probleem.’ 

Bent u toen behandeld voor de kanker?

‘Ik ben bestraald. Heftig zelfs. Daardoor is veel in mijn lichaam nu kapot. Die hele kankergeschiedenis kan ik nog steeds niet plaatsen. Met die kransslagader was het helder: even naar die mensen toe, laten opereren en klaar. Maar, met de kanker heb ik er  geen grip op.

Wanneer bent u gestart met oxycodon?

‘Vanaf de bestraling heb ik tegen de pijn oxycodon gekregen. Op een gegeven moment stond ik de hele dag te slapen. Ik was mezelf niet meer en er kwam niks meer bij me binnen.

’Annet: ‘Dat oxycodon hebben ze tien tot vijftien jaar geleden in Amerika op de markt gebracht. ‘Dit is het perfecte middel’, zeiden ze. En het zou weinig bijwerkingen hebben. ’Ben: ‘Nou, ik heb nog nooit zo’n grote bijsluiter gezien!

Verslaving aan oxycodon 

’Annet: ‘In de Verenigde Staten en Nederland worden ziekenhuizen afgerekend op pijnscores van mensen. Mensen moeten zo min mogelijk pijn hebben en snel naar huis. Dat doel én genoeg reclame voor deze pijnstiller maakte oxycodon destijds populair. Nu komen ze erachter dat het toch verslavend is. Het is een prima middel, maar je moet het gebruik ervan wel goed in de gaten houden en je gebruik afbouwen in plaats van er plots mee stoppen.’

Waar moet je dan precies op letten met oxycodon?

‘We overleggen hier veel over met onze huisartsen. We adviseren dan dat paracetamol in goede dosering en ritme ook goed pijn kan stillen. En we benadrukken dat een doktersassistent herhaalrecepten niet met één druk op de knop moet goedkeuren. Onze huisartsen zijn zich hier nu extra bewust van. Ik ken meerdere patiënten die niet van de oxycodon afkwamen. Daar schrik ik wel van.’

Wist u dit allemaal toen u oxycodon kreeg?

‘Dat is hem net. Ik wist het niet! Je geeft aan: ik heb pijn. En dan krijg je een medicijnrecept. Ik begon met tweemaal daags vijf milligram. Maar met meer bestraling, kreeg ik ook meer oxycodon. Zo ben ik onbewust chronisch gebruiker geworden - en nu verslaafd. Ik had het nodig voor de pijn. En nu ik verslaafd ben, heb ik het middel zelf nodig. Mijn lijf vraagt erom.

’Annet: ‘Sommige mensen komen er zonder problemen van af. Verslavingsgevoeligheid is erfelijk bepaald. Mensen die moeite hebben met stoppen met roken, worden ook veel sneller afhankelijk van een pijnstiller als oxycodon.’ 

Toen u voor het eerst ging afbouwen, wat gebeurde er toen?

‘Ik werd ‘s nachts wakker. Trillen, zweten, ziek als een hond. Ik dacht: ik moet dat spul hebben. Ik nam 5mg en probeerde weer te slapen. Maar mijn vrouw deed natuurlijk geen oog meer dicht. Ze belde naar de huisartsenpost voor hulp en zei tegen de arts dat ik 5mg extra had genomen. ‘Dat moet ie maar doen! Dan komt hij er nooit vanaf’, zei de arts. Hij vond dat ik teveel had gebruikt. Maar ja, hij kent mijn situatie niet…’

Kon uw arts u toen helpen?

‘De chirurg die de oxycodon voorschrijft, zie je niet terug. Dus ging ik naar de huisarts. Hij zei: ‘Dit krijgen wij niet voor elkaar’, en dat ik naar de verslavingskliniek moest. Dat had ik natuurlijk nooit verwacht. Een verslavingskliniek!’

Wisten ze daar raad met uw verslaving?

‘Nou, daar hebben ze eigenlijk drie opties voor je. De eerste is: helemaal stoppen en dan aan de monitor. Maar dat durven ze met mij niet.’ Annet: ‘Uw hartproblemen zijn belangrijk. Als je afkickt ga je zweten, trillen en komt er veel adrenaline vrij. Dat kan stressvol zijn als je al gevoelig hartpatiënt bent.’

Ben: ‘Het gevaar van afkicken is groter dan het probleem van de verslaving. Tenminste, volgens de specialisten. Dus van hen moet ik oxycodon blijven gebruiken. De andere twee opties zijn overstappen op een ander middel, of afbouwen tot je zegt: ik ben mezelf weer, ik doe weer mee in de maatschappij en val niet in slaap, maar zonder pijn. Een evenwicht vinden dus eigenlijk. Daar zijn we nu mee bezig.’ 

Is het een opluchting dat u nu bij de verslavingskliniek terecht kunt?

‘Ja. Alleen die verslaving, dat kun je aan veel mensen niet uitleggen. Ze denken: eigen schuld, dikke bult.’
Annet: ‘De meeste verslaafden gaan natuurlijk voor een kick. Ook oxycodon geeft wel een stukje euforie, morfineachtig. Maar het is iets anders dan roken of drinken natuurlijk.
Ben: ‘Mijn vrouw en ik worden er wel moe van om dit anderen uit te leggen.’ 

Wat zou u achteraf anders hebben willen zien?

Ik denk dat onze huisarts ons niet begrijpt en dat hebben we ook tegen hem gezegd. Vervolgens zei hij: ‘dan gaat u toch naar een andere dokter?’ Dat deed pijn. 

Annet: ‘Toen u hier kwam was er maar één huisarts, maar binnenkort kunt u gelukkig kiezen. Daar hebben we het natuurlijk ook over met elkaar.’
Ben: ‘Klopt. En als ik informatie moet hebben over mijn gezondheid dan ga ik eerder naar Annet dan naar de huisarts. Dat is best gek eigenlijk.’
Annet: ‘Nouja, ook wel weer mooi!’

Wat bespreken jullie met elkaar?

Annet: ‘We praten over zijn hart, maar ook over de oxycodon en over hoe andere medicijnen hem bevallen.’
Ben: ‘Zij heeft meer overzicht en inzicht in mij, dan alle artsen waar ik bij loop. De uroloog, de longarts, enzovoort. Soms denk ik: iedereen doet maar wat. Ik ben bijvoorbeeld geen hartpatiënt volgens het boekje. 
 
Annet: ‘Dat is iets wat ik echt geleerd heb. Zeg nooit: ‘het kan niet’. Dat is een deur dicht. Daarom bespreek ik met meneer juist het totaalplaatje, kwaliteit van leven. Normaal praat je daar met een huisarts over, maar nu is het fijn dat wij hem op die manier kunnen helpen.’

Afbouwen pijnstilling

Stop nooit zomaar met zware pijnstillers zoals oxycodon. Dit kan gevaarlijk zijn. Vraag uw apotheker om de Medicijnen afbouwservice.